اقدامی که هرچند طرفین آن را گامی مثبت ارزیابی کردند ولی تحلیلگران در مورد استفاده ابزاری غرب از گروسی برای امتیازگیری از جمهوری اسلامی ابراز نگرانی کرده اند. این نخستین سفر گروسی به ایران در دولت سیزدهم و اولین دیدار وی با محمد اسلامی رئیس جدید سازمان انرژی اتمی بوده؛ بنابراین از دید رسانه، انعکاسی از نوع رویکرد آینده دولت ایران در قبال این نهاد بوده و مهم ارزیابی شده است.

توافق ایران و آژانس برای ادامه مذاکرات فنی

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رئیس سازمان انرژی اتمی اما پس از پایان نشست روز گذشته خود با صدور بیانیه‌ای مشترک بر گسترش همکاری‌های فنی ایران و آژانس در زمینه های مختلف هسته‌ای تأکید کردند. در این بیانیه تأکید شده است طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. در این بیانیه‌ همچنین توافق شد به بازرسان آژانس اجازه داده شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند. چگونگی و زمان انجام این اقدام نیز مورد توافق دو طرف قرار گرفته است. اجازه جمهوری اسلامی برای نظارت فنی آژانس بر دوربین های نظارتی تأسیسات هسته ای را هرچند می توان نرمشی اندک در مقابل این نهاد قلمداد کرد(با توجه مصوبه مجلس شورای اسلامی که همکاری فراپادمانی با آژانس منع شده است) با وجود این، تأکید بر نگهداری حافظه این دستگاه‌ها در خاک کشورمان همچنان از اصرار جمهوری اسلامی بر عدم امتیازدهی به این نهاد تحت سیطره غرب حکایت دارد. تهران بر اساس قانون اقدام راهبردی مجلس ایران از ۵ اسفند ۱۳۹۹، اعلام کرد به علت لغو نشدن تحریم‌های آمریکا و اجرا نشدن مفاد برجام، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد و دیگر اجازه نظارت‌های فراپادمانی و از جمله دسترسی به محتوای دوربین‌ها را هم به بازرسان نخواهد داد. محمداسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان پس از نشست دیروز خود با گروسی در این باره گفته است: توافق کردیم برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی، تیم فنی مربوط پس از توافق به ایران بیایند و بتوانند اقداماتی را که باید برای دوربین‌ها به لحاظ فنی انجام بدهند را انجام داده و کارت‌های حافظه قدیمی طبق روالی که  براساس پادمان است و در ایران نگهداری و پلمپ می‌شود، همان جا پلمپ شوند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است.

خبرگزاری پرس تی وی هم در گزارشی ضمن رد گمانه‌ها در مورد امتیازدهی ایران به آژانس با بیان اینکه هیچ تغییری در دسترسی بازرسان آژانس انجام نخواهد شد، آورده است: گفت‌وگوهای مدیرکل آژانس انرژی اتمی در تهران صرفاً در خصوص سرویس برخی تجهیزات نظارتی آژانس خواهد بود و موضوع دیگری در دستورکار مذاکرات قرار ندارد. در سفر گروسی به تهران هیچ تغییری در روند دسترسی آژانس به اطلاعات مراکز هسته‌ای ایجاد نمی‌شود و آژانس کماکان به تصاویر دوربین‌های نظارتی دسترسی نخواهد داشت.

آژانس دوباره در زمین غرب بازی می‌کند

در این بین برخی تحلیلگران به سفر گروسی به تهران با دیده شک نگریسته و معتقدند دبیر کل آژانس در زمین غرب بازی می کند و برای اقناع جمهوری اسلامی جهت بازگشت به مذاکرات برجام و تعهدات برجامی به ایران آمده است. سید مصطفی خوش چشم و حنیف غفاری از جمله این افراد هستند که می گویند اقدامات آژانس هیچ‌گاه بی‌ربط به فضای مذاکرات وین نبوده و در آینده هم نخواهد بود. غفاری همچنین تأکید دارد بازی رافائل گروسی در پازل آژانس تعریف نمی‌شود، بلکه در پازل آمریکا و اروپا تعریف می‌شود. به اعتقاد وی از طرف دیگر لحن مقامات سیاسی و رسانه‌های غربی در قبال نشست ماه سپتامبر آژانس احتمالاً یک کاتالیزور یا عامل تسهیل کننده از دید آن‌هاست تا ایران را زودتر با گاردی بازتر نسبت به گذشته پای میز مذاکره بیاورند. باید مراقب این هدف مشترک آژانس، آمریکا و اروپا باشیم، همچنین نباید فراموش کنیم آژانس در دور پنجم و ششم مذاکرات اخیر وین به دنبال افزایش قدرت مانور خود در بحث دسترسی‌ها و بازرسی از اماکن خاص در ایران بوده است.